سنگ تراورتن چه ویژگی هایی دارد؟
به دلیل آن که ذخایر تراورتن اصولا ذخایری جوان و متعلق به عصر حاضر هستند٬ معمولا فاقد چین خوردگی هستند و یا به ندرت چین های بسیار ملایمی در آنها دیده می شود . به همین علت میزان خردشدگی و پیچیدگی لایه های سنگی ذخایر تراورتن بسیارکمتر از ذخایر مرمریت ٬ سنگ چینی ٬سنگ لوح٬ ماسه سنگ و یا حتی سنگ آهک است .
بنابراین میزان کوپ دهی و پلاک دهی سنگ تراورتن بسیار بهتر از سنگ های فوق می باشد و پلاک ها و اسلب های این نوع سنگ با ضخامت ها و ابعاد متفاوت به راحتی قابل استحصال است . از تراورتن بطور معمول برای نمای ساختمان ٬ پوشش دیوار٬ آب چکان و اطراف شومینه استفاده می شود . ذخایر بزرگ تراورتن بیشتر در کشور های ایتالیا٬ ایران٬ ترکیه آمریکا و مکزیک وجو دارد .
سنگ تراورتن با کیفیت بالا و قیمت مناسب، فقط در سنگ‌یاب
سنگ تراورتن متخلخل ولی دارای مقاومت خوبی است و به رنگ های متفاوتی یافت می شود که برخی از آنها به دلیل کیفیت بالای رنگ ؛ منحصر به فرد بودن و سایر مشخصات فیزیکی و بصری ؛ طرفداران بسیاری در داخل و در خارج از کشور دارد.
هدف از استخراج تراورتن تهیه کوپ و اسلب و استفاده آن در صنعت ساختمان می باشد. و عمده مصرف این سنگ به صورت نمای ساختمان ها، پله ها، دیوار آشپزخانه ها، اوپن ها، و ستونهای منازل می باشد.
شرایط تشکیل تراورتن ها
سنگ های تراورتن زمانی تشکیل می شود که بی کربنات کلسیم در آب چشمه گاز دی اکسید کربن ٬ آب کربنات کلسیم تجزیه شود . پدیده ها فیزیکی شیمیایی یا تبخیری نقش بیشتری دارد و تراورتن چشمه ای را بوجود آورده است . گردش آب باعث می شود Co2 با آبهای جوی از درون شکستگی ها و درزها سطح زیرین زمین راه یابد و سنگهای آهکی مسیر خود را حل و بصورت چشمه های آهک سازی در سطح زمین ( بیرون ) رسوب دهد :
CaCo3+Co2 Ca(Hco3)2
و تراورتن از ته نشست در محلولهای عموما داغ چشمه های کربناتی معمولا در کف حوضچه های کم عمق تشکیل می شود و می توان گفت تراورتن معمولا حاصل رسوب مواد آهکی در آب راکد است .
دلایل مصارف تراورتن ها بعنوان سنگ ساختمانی
مقاومت قابل قبول
برش و صیقل پذیری ایده آل
شرایط استخراج ایده آل بدلیل اینکه اغلب با لایه بندی افقی شیب کم و در نقاط کم ارتفاع و قابل دست یابی تکیل می گردند .
عدم وجود ساختارهای تکتو نیکی بر روی ذخایر تراورتن ها به دلیل جوان بودن ( کواترنر ) بعد از فازهای کوهزایی مختلف زمین شناسی یافته اند
زیبایی ظاهر
وجود تخخل جهت چسبیدن به ملات
ارزانی نسبت به سایر سنگها .
تشکیل تراورتن های رنگی
چشمه های آهک ساز٬ در راستای گسلها از آبهای جوی و ماگمائی تغذیه میکنند .
آبهای جوی با نفوذ در اعماق زمین ضمن گرم شدن و همراه شدن با گازهایی چون So2+ Co2 و عناصری مانند Mg , Fe و غیره به طبقات بالایی زمین رانده می شوند ٬ در مسیر راه غلظت کربنات کلسیم بالا رفته ٬ در نهایت در سطح زمین همزمان با افت درجه حرارت و فشار و ترخیص گازهای اضافی و تغییرات ph زمینه تشکیل تراورتن را بوجود می آورند . بی کربنات کلسیم به کربنات کلسیم تبدیل و رسوبگذاری می شود . تغییر رﮊیم آبدهی که احتمالا فصلی است باعث تغییر میزان مواد رنگی مانند Al , Mg و غیره می گردد و لایه های متعدد با رنگهای مختلف را تشکیل می دهد .
در خصوص درجه حرارت عناصر همراه گازهای موجود در اینگونه چشمه های معمولی آهکساز و پی جریان آب ٬ باید بررسی های مستمر در ساعات مخالف شب و روز و اوقات مختلف سال نیاز است تا نتیجه گیری دقیق تری از مقایسه اطلاعات آماری میسر باشد.
محاسن و معایب تراورتن رنگی
تراورتن سفید در صورتیکه رنگ آن بصورت یکنواخت سفید بوده ورگچه های رنگی و خلل و فرج یکنواخت داشته باشد از مرغوبیت بیشتری بر خوردار می باشد که معادن تراورتن محلات ( آتشکوه ) از اینگونه می باشد .وجود رگچه های رنگی ناشی از آلودگی به اکسید های آهن تراورتن های سفید ممکن است به سنگ زیبائی خاص بدهد .تراورتن های کرم رنگ که ناشی از وجود رنگینه ها Pigments پراکنده اکسید آهن در بین سنگ می باشد از مرغوبیت کمتری برخوردارند.تراورتن های رنگی که ممکن است بر حسب درصد آلودگی به رنگینه ها اکسید آهن٬ به رنگهای قرمز٬ گردوئی و لیموئی و غیره دیده شوند٬ به دلیل نقش و نگارهائیکه ناشی از اختلاف میزان آلودگی اکسید آهن در لایه های مختلف تراورتن است ٬ ظاهر بسیار زیبا و جذابی دارند در حال حاضر ایران تنها کشور تولید کننده تراورتن قرمز است.تراورتن قرمز گردوئی و لیموئی آذرشهر در آذر بایجان شرقی و تراورتن های قرمزسردارآباد٬ اردستان و نطنز از دیگر معادن تراورتن رنگی ایران هستند . ترورتن های رنگی در شرایط فعلی دارای قیمت خوب و بازار مناسبی در بازار های جهانی می باشند.
