فرآوری سنگ ساختمانی
فرآوری سنگ به مجموعه‌ای از روش‌هایی گفته می‌شود که برای شکل دادن به سنگ و آماده‌سازی آن جهت استفاده در ساختمان‌سازی و ساخت مصنوعات سنگی به‌کار می‌روند. این فرآیند می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های سنتی یا با کمک فناوری‌های مدرن انجام شود. صرف‌نظر از نوع روش، پردازش صحیح سنگ برای دستیابی به کیفیت مطلوب ضروری است.
در این مقاله از سنگ یاب، به معرفی انواع فرآوری‌های سنگ، تفاوت‌های آن‌ها و مراحل لازم برای فرآوری سنگ ساختمانی می‌پردازیم.
فرآوری سنگ ساختمان چیست؟
فرآوری سنگ شامل مجموعه‌ای از روش‌ها برای شکل‌دهی و نمایان ساختن طرح و بافت طبیعی سنگ است که از معادن استخراج شده و به واحدهای فرآوری منتقل می‌شود. این فرآیند از استخراج سنگ به صورت بلوک آغاز شده و پس از حمل توسط تریلر به کارخانه‌های سنگ‌بری، ادامه می‌یابد.
در کارخانه، سنگ‌ها بسته به هدف مورد نظر، به انواع شکل‌ها و اندازه‌ها برش داده می‌شوند. این برش‌ها می‌توانند به صورت اسلب یا تایل باشند. در فرآیند فرآوری، کنترل عواملی مانند مقاومت فشاری، تراکم، میزان جذب آب و سلامت سنگ، می‌تواند به کاهش خطرات احتمالی در مراحل بعدی کمک کند.
انواع فرآوری سنگ ساختمانی
با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیک و استفاده از دستگاه‌های مدرن، روش‌های فرآوری سنگ نیز به‌طور موثری تغییر کرده است. فرآوری‌های مختلف، هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و بسته به نیاز و نوع سنگ، انتخاب روش مناسب ضروری است. در اینجا انواع رایج فرآوری سنگ را معرفی می‌کنیم:
پولیش یا سابیده
در این فرآیند، با استفاده از دستگاه ساب و لقمه‌های الماسه، سطح سنگ به‌صورت یکنواخت و با فشار ثابت صیقل داده می‌شود. این عمل باعث می‌شود سطح سنگ براق و صاف شود و زیبایی آن افزایش یابد. انتخاب لقمه ساب مناسب بستگی به نوع کانی سنگ و سختی آن دارد. برای سنگ‌های سخت‌تر، باید از لقمه‌های با شماره پایین‌تر استفاده کرد، در حالی که برای سنگ‌های نرم‌تر از لقمه‌های با شماره بالاتر بهره می‌برند. هرچه شماره لقمه بالاتر باشد، سطح سنگ صیقلی‌تر و شفاف‌تر خواهد شد.
چرمی یا براش
در این روش، برس‌های الماسه‌ای روی دستگاه ساب نصب می‌شوند که باعث جدا کردن بخش‌های نرم‌تر سنگ از سطح آن می‌شوند. در نتیجه، سطح سنگ به‌طور طبیعی بافتی چرم‌گونه و نرم پیدا می‌کند. این فرآیند علاوه بر افزایش زیبایی سنگ، موجب می‌شود که سطح آن از لغزش جلوگیری کرده و دوام بیشتری پیدا کند. سنگ‌هایی که این فرآوری روی آن‌ها انجام می‌شود، به‌ویژه برای استفاده در فضاهای مدرن و طبیعی مناسب هستند.
هوند یا مات
در فرآیند هوند، از لقمه‌های مخصوص استفاده می‌شود که تمامی خط‌و‌خش‌های سطح سنگ را از بین می‌برد، اما در نهایت سطح سنگ به‌صورت مات و غیرآیینه‌ای باقی می‌ماند. این روش برای سنگ‌هایی که ظاهر مات و طبیعی‌تر می‌خواهند، مناسب است و می‌تواند جلوه‌ای خاص و متفاوت به سنگ بدهد. سنگ‌هایی که این فرآوری روی آن‌ها انجام می‌شود، بیشتر در فضاهای داخلی و سنگ نمای ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آنفیلد
آنفیلد یک نوع فرآوری است که مخصوص سنگ‌های تراورتن است. در این فرآیند، سطح سنگ به‌طور طبیعی باقی می‌ماند و از بتونه‌کاری یا پوشش مصنوعی استفاده نمی‌شود. سنگ به‌صورت اسفنجی و بافت‌دار باقی می‌ماند که جلوه‌ای طبیعی و جذاب به آن می‌دهد. این فرآوری برای استفاده در فضاهایی که می‌خواهند سنگ به‌صورت طبیعی و بدون تغییرات ظاهری حفظ شود، بسیار مناسب است.
لینیر
فرآوری لینیر به‌طور خاص شامل ایجاد شیارهای موازی و طراحی‌شده بر روی سطح سنگ است. این شیارها می‌توانند با طرح‌ها و ابعاد مختلف ایجاد شوند و به سنگ جلوه‌ای منحصر به فرد و زیبایی خاص می‌بخشند. این روش به‌ویژه برای سنگ‌های مورد استفاده در فضاهای مدرن و نمای خارجی کاربرد دارد، جایی که طراحی‌های هندسی و مینیمالیستی محبوب هستند.
اسکراچ
در فرآوری اسکراچ، با استفاده از ابزارهای تخصصی، شیارهایی در راستای هم بر روی سطح سنگ حکاکی می‌شود. این شیارها موجب ایجاد یک بافت برجسته و تغییرات قابل‌توجه در جلوه ظاهری و رنگی سنگ می‌شود. فرآیند اسکراچ، علاوه بر زیبایی ظاهری، موجب افزایش اصطکاک و مقاوم‌تر شدن سطح سنگ نیز می‌شود. این نوع فرآوری معمولاً در سنگ‌های مورد استفاده برای نمای ساختمان‌ها و دیوارها به‌کار می‌رود.
پخ‌زنی
در این فرآیند، لبه‌های سنگ برای حذف تیزی و ناصافی‌ها پرداخت می‌شوند. پخ‌زنی می‌تواند به‌صورت گرد، نیمه‌گرد یا اوریب انجام شود. این عملیات علاوه بر اینکه ظاهر سنگ را بهبود می‌بخشد، ایمنی استفاده از سنگ‌ها را نیز افزایش می‌دهد. پخ‌زنی معمولاً در سنگ‌های مورد استفاده برای پله‌ها، لبه‌های کابینت‌ها و سطوحی که احتمال آسیب رسیدن به آن‌ها وجود دارد، کاربرد دارد. این فرآیند باعث می‌شود که لبه‌های سنگ به‌طور یکنواخت و صاف برش داده شوند.
مراحل فرآوری سنگ
صرف‌نظر از نوع تکنولوژی به‌کار رفته، فرآیند فرآوری سنگ شامل چند مرحله اصلی است که در تمامی پروژه‌ها اجرا می‌شود:
1.آماده‌سازی
در این مرحله، بلوک سنگ باید شسته شود. در صورت وجود ترک، توسط دستگاه وکیوم مقاوم‌سازی می‌شود تا در حین برش دچار شکستگی نشود. همچنین جهت موج سنگ بررسی شده و برای برش آماده می‌گردد.
2.برش سنگ
از آنجایی‌که سنگ‌ها در ابعاد و شکل‌های متفاوت استخراج می‌شوند، لازم است در ابتدای فرآوری به اندازه بلوک‌ها توجه شود. به‌طور معمول، بلوک‌های بزرگ برای تهیه اسلب و بلوک‌های کوچک یا نامتقارن برای برش تایل استفاده می‌شوند.
**برش توسط اره: این روش برای سنگ‌های نرم مانند ماربل، کریستال و تراورتن کاربرد دارد و برش‌ها به صورت موازی توسط تیغه‌های الماس انجام می‌شود.
**برش توسط قله‌بر: با استفاده از دیسک‌های الماس، برش‌هایی مساوی و موازی ایجاد می‌شود. این روش برای برش تایل و قطعات طولی با عرض حداکثر ۷۰ سانتی‌متر مناسب است.
**برش توسط مولتی وایر: دستگاه‌هایی با سیم‌های متعدد که برای برش سنگ‌های سخت مانند گرانیت و بازالت در ابعاد اسلب به‌کار می‌روند.
3.تقویت سنگ
برای افزایش استحکام، از توری‌های رزینی در پشت سنگ استفاده می‌شود. این کار موجب تقویت ساختاری سنگ شده اما چسبندگی آن به ملات را کاهش می‌دهد. همچنین می‌توان از رزین اپوکسی برای پر کردن تخلخل‌ها و شکاف‌ها و افزایش جلوه ظاهری سنگ استفاده کرد.
سخن پایانی
برای اینکه به نتایج موفقی در فرآوری سنگ، دست پیدا کنیم، کافی است چند مرحله ساده اما دقیق را با دقت اجرا کنیم. خوشبختانه با پیشرفت ماشین‌سازی در کشور، اجرای این مراحل بسیار راحت‌تر از گذشته شده است. انتخاب درست مواد مصرفی و به‌کارگیری ماشین‌آلات مناسب، بدون نیاز به صرف انرژی یا هزینه‌های اضافی، می‌تواند کیفیت نهایی سنگ را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. امیدواریم این مطلب از سنگ یاب توانسته باشد دید واضح‌تری از انواع فرآوری سنگ در اختیار شما قرار دهد و مسیر انتخاب مناسب‌تری را پیش رویتان بگذارد.
سؤالات متداول
1.تفاوت سنگ اسلب و تایل چیست؟
سنگ اسلب برش بزرگی از یک بلوک سنگ است که توسط دستگاه اره در ابعاد بزرگ و ضخامت‌های مختلف به‌صورت ورقه‌ای صاف بریده می‌شود. در مقابل، سنگ تایل توسط دستگاه قله‌بر و با عرض حداکثر ۷۰ سانتی‌متر برش داده می‌شود.
2. انواع مختلف فرآوری سنگ چیست؟
رایج‌ترین فرآوری‌ها شامل سابیده، هوند، اسکراچ، لینیر، فلیم، بوش همر، چرمی، کرافت و معرق هستند.
3.آیا فرآوری چرمی بر روی سنگ‌های گرانیت انجام می‌شود؟
بله، فرآوری چرمی بر روی سنگ‌های گرانیت نیز انجام می‌شود، اما به‌دلیل سختی بالای این نوع سنگ، هزینه چرمی کردن آن بیشتر از سایر سنگ‌ها است.
